فرار از ریا و ریا کاری
چگونه از «ریا» و ریاکاری فرار کنیم؟ (عرفان روح الله 14)
بسم الله الرحمن الرحیم
متاسفانه بسیاری از متدینین٬ نمی‌دانند که بعضی از اعمال به ظاهر صحیح و عبادی آنها٬ از روی ریا و تزویر انجام می‌شود. برای حل این مشکل راهی به جز بررسی و نگاه کنکاوانه به اعمال و رفتار عبادی٬ وجود ندارد. از آنجایی که این گروه٬ جهل مرکب دارند و همین مسأله٬ آنها را لب پرتگاه نگه می‌دارد٬ لذا خطر بیشتری در کمین آنهاست.
اما جمع دیگری که اوضاع و احوال بهتری نسبت به گروه اول دارند٬ می‌دانند که به این بیماری مضمن مبتلا هستند. لذا پیوسته در صدد درمان و ریشه کن کردن آن بر می‌آیند. در این مقاله راهکارهای درمان این بیماری را مورد بررسی قرا می‌دهیم.
ما در این جا تذكر مىدهیم به چیزى كه امید است براى این مرض قلبى مؤثر افتد در این مقام و مقامات دیگر. و آن چیزى است كه مطابق برهان و مكاشفه و عیان و اخبار معصومین و كتاب خداست، و عقل شما هم تصدیق دارد. و آن این است كه خداى تبارك و تعالى به واسطه احاطه قدرتش در جمیع موجودات و بسط سلطنتش در تمام كائنات و احاطه قیّومیش به كافّه ممكنات، تمام قلوب بندگان در تحت تصرف او و به ید قدرت و در قبضه سلطنت اوست، و كس دیگر را در قلوب بندگان بدون اذن قیّومى و اجازه تكوینى او تصرفى نیست و نخواهد بود، خود صاحبان قلب نیز بىاذن و تصرف حق تعالى تصرف در قلوب خود ندارند - و بدین معنى اشارة و كنایة و صراحة در قرآن و اخبار اهل بیت، علیهم السّلام، اخبار شده است. [1]
پس خداى تبارك و تعالى صاحب قلب و متصرف در اوست، و شما كه یك بنده ضعیف عاجز هستید نمىتوانید تصرف در قلوب كنید بىتصرف حق، بلكه اراده او قاهر است بر اراده شما و همه موجودات، پس ریا و سالوس شما اگر براى جلب قلوب عباد است و جانب دلها نگاه داشتن و منزلت و قدر در قلوب پیدا كردن و اشتهار به خوبى یافتن است، این از تصرف شما بكلى خارج و در تحت تصرف حق است.
خداوند قلوب و صاحب دلها به هر كس مىخواهد قلوب را متوجه مىفرماید. بلكه ممكن است شما نتیجه به عكس بگیرید. دیدیم و شنیدیم اشخاص سالوس دو رو كه قلوب آنها پاك نبود آخر كار رسوا شدند و آنچه مىخواستند نتیجه بگیرند به عكس اتفاق افتاد، چنانچه به همین معنى إشاره فرموده در حدیث شریفكافى: عن جرّاح المدائنى، عن أبی عبد اللّه، علیه السّلام،فى قول اللّه عزّ و جلّ: «فَمَنْ كانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبَّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلا صالِحا و لا یُشْرِكْ بِعبادَةِ رَبِّهِ أَحَدا» (1) قال علیه السّلام: الرّجل یعمل شیئا من الثّواب لا یطلب به وجه اللّه، إنّما یطلب تزكیة النّاس، یشتهی أن یسمع به النّاس، فهذا الّذی أشرك بعبادة ربّه. ثمّ قال: ما من عبد أسرّ خیرا فذهبت الأیّام أبدا حتّى یظهر اللّه له خیرا، و ما من عبد یسرّ شرّا فذهبت الأیّام أبدا حتّى یظهر اللّه له شرّا(2).
یعنى راوى، كه جرّاح مدائنى است، از امام صادق، علیه السلام، نقل مىكند در تفسیر قول خداى، عزّ و جلّ: (پس كسى كه امیدوار ملاقات پروردگار خویش است باید به جاى آرد كار نیكو، و شریك نكند در عبادت پروردگارش كسى را) كه فرمود امام صادق، علیه السلام: آن مردى كه عمل مىكند چیزى از ثواب را كه خواهش نمىكند به آن كار ملاقات خدا را، فقط ملاحظه مىكند پاكیزه شمردن مردم او را، میل دارد مردم بشنوند آنچه كرده، پس این كسى است كه شریك قرار داده در عبادت پروردگارش. (پس از آن فرمود:) هیچ بنده نیست كه پنهان كند خوبى را، پس بگذرد روزگار بر او همیشه، تا آنكه آشكار كند خدا از براى او نیكویى را، و هیچ بنده نیست كه پنهان مىكند شرى را، پس بگذرد روزگار بر او همیشه، تا آشكارا كند خدا براى او شرى را.
منابع:
1. کهف٬ 110.
2. کافی٬ ج2 ٬ ص 293.
چهل حدیث امام خمینی
تهیه و فرآوری: محمد حسین امین، گروه حوزه علمیه تبیان
